Araç Muayene İstasyonları/Hizmetinin Özelleştirilmesi Sürecine İlişkin Yargı Mücadelesi Devam Etmektedir

BASIN AÇIKLAMASI 29.08.2005

Araç Muayene İstasyonları/Hizmetinin Özelleştirme Yoluyla Devrini Düzenleyen Karayolları Trafik Kanunu’nun 8. ve 35. Maddelerinde Yapılan Değişiklikler, Hizmetin Özelleştirme Sürecine İlişkin Hukuksal Aykırılıkları Ortadan Kaldırmamıştır

TMMOB Makina Mühendisleri Odası’nın

Araç Muayene İstasyonları/Hizmetinin Özelleştirilmesi Sürecine İlişkin Yargı Mücadelesi Devam Etmektedir

Bilindiği üzere Danıştay 8.Dairesi, Odamızın 2004 yılında açmış olduğu davaya ilişkin verdiği kararda; Araç Muayene İstasyonları/Hizmetinin özelleştirme yoluyla devrini düzenleyen 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 35. maddesinin Anayasanın 2, 47, 125 ve 155. maddelerine aykırılık taşımasından ötürü iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurulması ve Anayasa Mahkemesi’nin vereceği karar göz önünde tutulmak üzere davanın geri bırakılmasına karar vermiştir.

Karar gerekçesinde özetle; Araç Muayene İstasyonları/Hizmetinin “kamu hizmeti” olduğu, bu gibi hizmetlerin kamu tüzel kişisi ya da onun denetimi altındaki kişilerce yürütülebilmesi için Anayasa’nın 47. maddesinin 4. fıkrasında özel bir düzenleme bulunduğu, bu hizmetlerin Anayasa’nın 47. maddesinin 3. fıkrasında düzenleme bulan özelleştirilebilecek işletme ve varlıklardan olmadığı halde 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 35. maddesinde Anayasa’nın 47. maddesinin 3. fıkrasıyla da ilinti kurularak, özelleştirme uygulamasının da birlikte yansıtıldığı, kamu idaresiyle hizmet arasındaki bağın tamamen koparıldığı, kamu idaresinin onayı olmadan alt işleticilere devredilemeyeceğine hükmedilmiştir.

Hizmetin özelleştirilmesini düzenleyen 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 35. maddesi Anayasa Mahkemesi önündeyken, hizmetin özelleştirilmesine ilişkin devir sözleşmesi Danıştay 1. Dairesi’nin görüşüne sunulmuştur. Danıştay 1. Dairesi; özelleştirme yoluyla yapılacak devre ilişkin sözleşmeyi, hizmetin yürütülmesi görevinin asıl olarak kamu idaresinde olması gerektiği halde, kamu idaresiyle hizmet arasında bağı tamamen kopardığı gerekçesiyle, söz konusu sözleşmenin “imtiyaz sözleşmesi” niteliğinde olmadığına ve bir görüş bildirmesine yer olmadığına karar vermiştir.

Yaşanan bu süreçte; 2918 sayılı Yasa’nın 8. maddesi ve Anayasa Mahkemesi önünde olan 35. maddesinde 5398 sayılı sayılı yasa yoluyla değişiklik yapılmıştır. 2918 sayılı Yasa’nın Ulaştırma Bakanlığı’nın görevleriyle ilgili 8. maddesi; araç muayene hizmetine ilişkin olarak “yapmak veya yaptırmak” şeklinde düzenlenerek, hizmetle kamu idaresi arasında bağ kurulmuştur. Yine bu doğrultuda 2918 sayılı Yasa’nın muayeneye yetkili kuruluşlarla ilgili 35.maddesinde yapılan değişikliklerle de madde; hizmetin Bakanlığa ait muayene istasyonlarında ya da Bakanlıktan işletme yetki belgesi almış gerçek veya tüzel kişilere ait muayene istasyonlarında yürütüleceği, yetkili kılınan gerçek ya da tüzel kişilerin bu yetkilerini alt işleticilere devredebilmelerinin Bakanlığın onayına bağlı olduğu şeklinde düzenlenmiştir.

Oysa bilinmektedir ki; hizmetin özelleştirilmesi sürecinde yürütülen tüm işlemlerde; 2918 sayılı Yasa’nın 35. maddesinin özelleştirme sürecinde yürürlükte olan haline göre hareket edilmiş, hizmetin özelleştirme yoluyla tamamen gerçek ya da tüzel kişilere devredileceği esas alınmıştır. İhale kararı bu şartlarla ilan edilerek kamuoyuna duyurulmuş, ihale şartnamesi buna göre hazırlanmış, ihaleye katılanlarca bu şartlara göre teklif verilmiş, ihaleyi kazanan ortak girişim grubu da bu şartlara göre ihaleye girmiş; onay kararı bu esaslara göre yürütülen ihaleye ilişkin verilmiş, devir sözleşmesi de bu esasa göre düzenlenmiştir.

Yapılan değişikliklerle, özelleştirme sürecinde yürütülen tüm bu işlemlerde esas alınan, hizmetin tamamen gerçek ya da tüzel kişilerce yürütüleceğine ilişkin Yasa kuralı ortadan kalkmıştır. Bu durum; tüm özelleştirme sürecinde yürütülen işlemlerde dayanak alınan ve esaslı bir unsur olan Yasa kuralının değiştirilmesi, özelleştirmeye ilişkin yürütülen tüm işlemlerin de hükümsüz hale gelmesi sonucunu doğurmaktadır.

Dolayısıyla kamuoyunda yer yer dile getirilen, “muayene istasyonlarında devrin önü açıldı/açılıyor, devir Eylül’e kadar tamam” vb. şeklindeki yorumlar doğru değildir. 5398 sayılı Yasada yapılan eklemelerle 35. maddenin Anayasa’ya aykırılığına ilişkin Danıştay 8. Dairesi’nin kararındaki gerekçelerin ortadan kaldırıldığı ve hizmetin özelleştirilmesinde yasal engel kalmadığı yolunda kamuoyuna yansıtılan bilgiler gerçeği yansıtmamakta, kamuoyu yanılgıya düşürülerek, özelleştirme oldu-bittiye getirilmeye ve özelleştirme lehine psikolojik bir atmosfer oluşturulmaya çalışılmaktadır.

5398 Sayılı Yasa ile getirilen değişiklikler, Araç Muayene İstasyonları/Hizmetinin özelleştirme yoluyla devrine ilişkin süreçte yürütülen işlemleri hukuka uyarlı kılmamakta, aksine yaşanan özelleştirme sürecinin yeniden gözden geçirilmesi gerçeğini ve zorunluluğunu ortaya koymaktadır.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası, her gün yeni bir hukuksal çözümsüzlüğe doğru giden Araç Muayene İstasyonları/Hizmetinin özelleştirme yoluyla devrine ilişkin başlatmış olduğu yargı mücadelesine devam etmektedir.

TMMOB

MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI

Yönetim Kurulu Başkanı

Emin KORAMAZ