Enerji Sorununun Çözümü Doğrultusunda BOTAŞ ve TPAO Birleşmeli

TMMOB Makina Mühendisleri Odası

Yönetim Kurulu Başkanı Emin KORAMAZ:

Enerji Sorununun Çözümü Doğrultusunda BOTAŞ ve TPAO Birleşmeli, Aynı Şekilde Elektrik Üretim, İletim ve Dağıtım Kuruluşları da Tekleşmelidir

Odamız, yıllardır enerji, petrol ve doğal gaz sektöründeki kamu kuruluşlarını küçültmeye, bölmeye, işlevsizleştirmeye ve özelleştirmeye yönelik girişim ve uygulamalara karşı çıkmaktadır.

TPAO, 1984 yılında yeniden yapılandırılırken kurumun entegre yapısı bozulmuş ve daha sonra Kanun Hükmünde Kararname ile bünyesinde bulunan ve doğal gaz ithalat, iletim, dağıtım ve satışından sorumlu olan iştiraki BOTAŞ, TPAO’dan ayrılmıştı.

4646 sayılı Doğal Gaz piyasası Yasası ile:

• Kentsel doğal gaz dağıtım hizmetlerinin özelleştirilmesi,

• BOTAŞ’ın doğal gaz alım sözleşmelerinin özel sektöre devri ve

• BOTAŞ’ın küçültülerek yalnızca iletim şirketi olarak faaliyet göstermesi öngörülmüştü.

Kamu kuruluşları olan EÜAŞ ve HEAŞ, BOTAŞ’a 7 milyar 300 milyon YTL’ye ulaşan borçlarını ödemezken, özelleştirilecek EGO’nun BOTAŞ’a olan 780 milyon YTL borcunun faizi yasa ile silinmişti. Alacaklarını tahsil edemeyen BOTAŞ, ticari bankalara borçlanmak zorunda bırakılmıştı.BOTAŞ’ın etkin çalışmasının önlenmesi için yönetim mekanizması adeta felç edilmişti.

“Sektörün serbestileştirilmesi” gerekçesiyle Avrupa Birliği’nin BOTAŞ v.b. enerji kuruluşlarının, özelleştirilmesini dayatan, ancak kendi kamu enerji şirketlerini satın almasından korkarak, övündükleri “serbest piyasalarını” Gazprom’a karşı nasıl kapatacaklarını planlamakta oldukları ise bilinmektedir.

Odamız kamuyu küçültmeye yönelik bu sakat uygulamaları her zaman eleştirmiş ve ulusal ve kamusal nitelikli bu kuruluşların güçlendirilmesi gerektiğini savunmuştur.

Şimdi BOTAŞ ve TPAO’nun birleştirilmesi istemleri, geç kalmış ta olsa doğru bir girişimdir. Çünkü petrol ve doğal gaz arama, üretim, iletim, dağıtım ve satış faaliyetleri dikey bütünleşmiş bir yapıda sürdürülmelidir. Dünyanın birçok ülkesinde bu böyledir. BOTAŞ’ı da bünyesine alacak TPAO, Türkiye Petrol ve Doğal Gaz Kurumu olarak, arama, üretim, iletim, depolama, dağıtım faaliyetlerinin yanı sıra, petrol ve doğal gaz satış, pazarlama faaliyetleri ve petrol rafinaj hizmetlerini de kamu eliyle vermelidir.

Doğal gaz alım sözleşmeleri devri uygulaması sona ermelidir. Yeni arama ve üretim çalışmaları için, oluşturulacak Türkiye Petrol ve Doğal Gaz Kurumu desteklenmeli, bu kurum, çalışanların da yönetim ve denetimde söz sahibi olacağı bir yapıda, devlet bünyesindeki özerk bir şirket olarak ve gündelik siyasi çekişmelerden etkilenmeyecek, liyakat sahibi kamu yöneticileri tarafından yönetilmelidir.

Bu birleşme enerji sektörü için örnek olmalı, elektrik üretim, iletim ve satışı alanında faaliyet gösteren EÜAŞ, TEİAŞ ve TETAŞ, eskiden olduğu gibi Türkiye Elektrik Kurumu olarak tek bir yapı içinde yer almalıdır.

Enerjinin bir kamusal hizmet, ucuz ve nitelikli enerjiye erişimin ise bir insan hakkı olduğu gözetilerek, enerji sektöründe ulusal ve kamusal çıkarları esas alan strateji ve politikalar izlenmelidir.

TMMOB

MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI

Yönetim Kurulu Başkanı

Emin KORAMAZ