Sanayide yatırımlar yerinde sayıyor

• Makina Mühendisleri Odası araştırmasına göre sanayi yatırımları son 3 yıllık dönemde patinaj yapıyor

• Sadece 2006 yılı ile 2015 yılı yatırımlarında sektörlerin ağırlığı incelendiğinde, imalat sanayinin payının 6 puan gerileyerek yüzde 35’ten yüzde 29’a düştüğü görülüyor. Bu azalma ağırlıkla özel sektörün, imalat sanayine yatırımdan uzak durmasından kaynaklanmaktadır.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası (MMO), her ay iktisatçı-yazar Mustafa Sönmez‘in katkısıyla hazırladığı sanayinin sorunları bülteninin on altıncısını “Sanayide yatırımların yavaşlaması sorunu”na ayırdı.

TÜİK, Kalkınma Bakanlığı, Hazine verileri kullanılarak yapılan araştırmada yatırımların, özellikle de imalat sanayisi yatırımlarının 2012 sonrası yerinde sayması sorununa parmak basıldı. Araştırmanın bulguları şu başlıklarla ifade edildi:

• Türkiye ekonomisinde, özellikle 2012 sonrası hakim olan yatırım iştahsızlığı, 2015 yılında biraz düzelse de, sorun olmaya devam ediyor. Özellikle de sanayi yatırımlarında patinaj dikkat çekici ve uyarıcı. Mart ayı sonunda açıklanan 2015 milli geliri ile ilgili veriler, yüzde 4 olarak açıklanan büyümede yatırımlardan katkının 1 puanda kaldığını göstermektedir.

• 2014’te yüzde 3’lük büyümeye yatırımların katkısı negatifti, 2013’te yine 2015’teki gibi, dörtte bir dolayındaydı. 2012’de ise yine negatifti. Büyümenin yatırımlardan rüzgar alamadığı, özellikle sanayi yatırımlarının patinaj yaptığı bir dönemin nasıl aşılacağı ve yeniden bir büyüme ivmesinin nasıl yakalanacağı, Türkiye ekonomisinin en önemli sorunlarından biri olarak duruyor.

• Son yıllarda yatırımların hız kesmesi sorunu, özellikle imalat sanayi yatırımları söz konusu olduğunda, daha yakıcı olmaktadır. Sadece 2006 yılı ile 2015 yılı yatırımlarında sektörlerin ağırlığı incelendiğinde, imalat sanayinin payının 6 puan gerileyerek yüzde 35’ten yüzde 29’a düştüğü görülüyor. Bu azalma ağırlıkla özel sektörün imalat sanayine yatırımdan uzak durmasından kaynaklanmaktadır.

• Toplam özel sektör yatırımları 2012–2104 döneminde reel olarak geriledi, ancak 2015’te yüzde 6 arttı. Burada baz etkisi ile bu sayıya ulaşıldığının altı çizilmeli. Özel sektör yatırımları tümden gerilerken, imalatın 2006’da yüzde 46 olan payı, 2012–2015 döneminin ortalaması olan yüzde 35’e kadar inerek 10 puan azaldı.

• Türkiye’nin yüzde 10’da kemikleşen resmi işsizliğini aşağı çekmesi, yeni yatırımlarla mümkündür. Bunun için de bir an önce yatırım ikliminin yeşertilmesi kaçınılmaz olmalıdır. Özellikle de ihracatın sürükleyicisi olan ve dış ticarete konu hizmetleri de etkileyen imalat sanayisi yatırımlarının, kamu kesimini de dışlamayan ve bölgesel dengesizliği de azaltacak tarzda hızlandırılmasına öncelik vermek, teşvik ve caydırma politikalarını buna göre uyarlamak gerekiyor.

• Bunlar, ekonomik olduğu kadar politik ve diplomatik iyileştirmeler, reformcu adımlar gerektiriyor.