Sanayinin borç kamburu büyüyor…

makina mühendisleri odası

Meşrutiyet Cad. No: 19/6 Kızılay, 06650 ANKARA Tel: (312) 425 21 41 – Faks: (312) 417 86 21

http://www.mmo.org.tr e- posta: mmo@mmo.org.tr basin@mmo.org.tr

“Sanayinin borç kamburu büyüyor…”

• Makina Mühendisleri Odası açıkladı: Sanayinin borç yükü 375 milyar TL’yi aştı ve borçların yüzde 30’u döviz borcu.

• Sanayinin dış borç yükü 112,5 milyar dolar ve bu yük nedeniyle, dolar kurundaki her 1 kuruşluk artış, sanayi için 1 milyar TL’lik kur zararı anlamına gelmektedir.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası, her ay iktisatçı-yazar Mustafa Sönmez’in katkısıyla hazırladığı sanayinin sorunları bülteninin onuncusunu “Sanayinin Borç yükü” konusuna ayırdı. Merkez Bankası, BDDK, Hazine ve İSO verileri kullanılarak yapılan araştırmada sanayi firmalarının özkaynaklarına göre aşırı ölçüde kredi-borç kullandıkları ve artan faiz ile döviz kuru nedeniyle kırılganlıklarının hızla arttığı belirtildi. Araştırmanın bulguları şu başlıklarla ifade edildi;

Türkiye ekonomisi 2013 yılının ikinci yarısından itibaren ciddi finansal dalgalanmalar yaşıyor. Sanayi firmaları brüt satış kârlılığını düşürmemek için çabalasalar da, üretilen değerin önemli bir kısmını “faiz” olarak banka-finans sektörüyle paylaşmak zorunda kaldılar.

Türkiye’nin en büyük ilk 500 şirketinin 2014’te öz kaynakları 193 milyar TL iken borçları 256 milyar TL olarak saptanmıştır.

Çoğu KOBİ olan ikinci 500 büyük sanayi şirketinin ise özkaynağı 33 milyar TL’ye yakın iken bu firmaların borç stokları 50 milyar TL’ye yakındır.

Dolayısıyla ilk 1.000 sanayi şirketinin özkaynakları 226 milyar TL’yi, borçları 306 milyar TL’yi buluyor. Bu da 1.000 sanayi şirketinin borç/özkaynak oranının yüzde 135 olması demek ve yüzde 70’lik normların çok üstünde.

Nereden borç?

Birçok büyük firmanın borçluluk oranının bu ortalamayı çok aşarak yüzde 1000’leri bile bulması, sanayinin önemli bir borç yükü altında olduğunu göstermektedir. Sanayi bu borçlanmayı iki kaynaktan yapmaktadır. İçeride banka kaynakları, TL ve dövize endeksli krediler olarak kullanılırken ikinci kaynak, dışarıdan sağlanan döviz kredilerinden oluşmaktadır.

En büyük 1000 sanayi firmasının 2014 itibariyle 306 milyar TL’yi bulan borçlarının, bu firmaların özkaynaklarının yüzde 135 üstünde olduğu ve normali yüzde 70 kabul edelin oranı katladığı görülmektedir. Bu da sanayi firmaları için önemli bir kur ve faiz baskısı anlamına gelmektedir.

Bu 1000 firmanın dışında kalan küçük sanayi firmalarının borç yükünün, sanayinin borç stokunu dörtte bir artırmış olması varsayımında, imalat sanayiinin toplam borç yükünü 375 milyar TL olarak tahmin etmek mümkündür.

Bu borç stokunun ise yüzde 30’unun döviz kredisi olduğu saptanmıştır ve sanayi firmalarının 112,5 milyar dolarlık dövizle borç yükü olduğu tahmin edilmektedir.

Bu yük, dolar kurundaki her 1 kuruşluk artışın, sanayi için 1 milyar TL’lik kur zararı olduğu anlamına da gelmektedir.

Firmaların bu kur ve borç baskısının önümüzdeki aylarda hızlı bir daralmaya neden olması ve beraberinde sanayi içinde önemli bir iflas, el değiştirme, kapanma gibi yaprak dökümü yaşatması muhtemeldir. Bu dökülmenin önlenmesi için kullanılacak kamu kaynaklarında nasıl bir kriter kullanılacağı ve özellikle “kayırmacılığı” içerip içermeyeceği de merak konusudur.