Milliyet Gazetesi İnsan Kaynakları Eki İçin Yöneltilen Sorulara Verdiği Yanıt
17.03.2008
5746 sayılı Ar-Ge Yasası, sanayi ve mühendisleri temsil eden ilgili kuruluşlardan gelen görüşlerin aksine, vergi muafiyetleri teşvikine 500 personel sınırı getirmektedir. Bu durumda KOBİ’’lerin tamamı ve büyük sanayi şirketlerinin çok büyük kısmı kapsam dışında kalmaktadır. Yasa, hemen hemen bütünüyle, Türkiye’de Ar-Ge üssü kurarak, araştırmanın maliyetini en aza düşürmek isteyen yabancı sermayeli firmalar için hazırlanmıştır. Bu büyüklükte personel istihdam edecek söz konusu firmalar, otomotiv ile elektronik ve iletişim makina cihazları yapan sektörlerde yer almaktadır.
Düşük katma değerli ürünlerin yerine ileri teknoloji kullanarak yüksek katma değerli ürünlere yönelecek yerli firmalar, bu sınırlama ile teşvikten yararlanamayacaklardır. Halen GSMH’nın % 0,7’sini Ar-Ge’ye ayıran Türkiye, yine bu oranı artıramayacak, otomotivdeki katma değerin yine büyük bir kısmı yurtiçinde kalmayacaktır. Yalnızca yabancı sermayeli büyük şirketlerin Ar-Ge maliyetinin düşmesini sağlayacaktır.
Bu yasanın ruhunda Ar-Ge yatırımlarının artması gibi bir ilke yer alamamaktadır. Yalnızca nitelikli ve deneyimli, her zaman ülkeye yararlı olacak personel (çoğunlukla mühendisler) çalıştırılması istihdam hacminin büyümesinde rol oynamayacaktır. Bu şirketlerde çalışan Ar-Ge personelinin ücretlerinde vergi muafiyetleri oranında bir artış olabilir ki, bunu da devlet karşılayacaktır. Yasa KOBİ’lerde ve Ar-Ge yapan büyük şirketlerde bir istihdam artışı ortaya çıkarmayacak, aksine daralma söz konusu olacaktır. Türkiye’deki eğitim programları Ar-Ge’de çalışabilecek nitelikte mühendis mezun etmemekte, yetenekli ve araştırmaya istekli elemanlar, şirketlerde meslek içi eğitimle deneyim kazanmaktadırlar. Yasa, KOBİ’lerin bu bağlamda personel çalıştırmalarının teşvikine ışık yakmadığından araştırmadaki insan sayısı, yine belirli oranların üstüne çıkmayacaktır. Özetle yasa, Türkiye’nin Ar-Ge alt yapısının geliştirmeyecek, bu alandaki istihdamın artmasını sağlamayacaktır.